Bệnh phong còn gọi là bệnh cùi, hủi là một bệnh nhiễm trùng mạn tính do vi khuẩn gây nên. Vi khuẩn này được nhà Bác học người Na-uy là Armauer Hansen tìm ra năm 1873.Vi khuẩn phong có hình thẳng nên còn gọi là trực khuẩn phong. Trong cơ thể trực khuẩn phong trú ở da, thần kinh, niêm mạc mũi, bệnh chủ yếu gây tổn thương ở da và các dây thần kinh ngoại biên. Ra khỏi cơ thể trực khuẩn phong chỉ sống trong thời gian 2 đến 3 ngày, chu kỳ phân đôi của trực khuẩn phong rất chậm, trung bình từ 12-13 ngày. Trong tất cả các bệnh lây truyền, bệnh phong là nghiêm trọng nhất vì khả năng tiềm tàn của nó gây tàn tật về thể chất một cách tiến triển và vĩnh viễn. Nó liên quan đến định kiến xã hội bởi những tàn tật mà nó gây ra.
Ý thức được tầm quan trọng của việc phòng chống bệnh phong, mạng lưới thực hiện chương trình phòng, chống bệnh phong tại địa bàn huyện Khánh Vĩnh – tỉnh Khánh Hòa bắt đầu thực hiện từ năm 1996; tại huyện, có cán bộ phụ trách chương trình phòng chống bệnh phong cấp huyện và 14 chuyên trách phòng, chống bệnh phong tại 14 xã, thị trấn; có 52 y tế thôn, bản và cộng tác viên thuộc các ban ngành, đoàn thể tham gia trong các hoạt động phòng, chống bệnh phong. Hiện nay, huyện Khánh Vĩnhcó 02 địa phương có bệnh nhân phong gồm xã Khánh Phú, xã Khánh Bình; tổng số bệnh nhân đang được chăm sóc, quản lý tính đến ngày 25/9/2020 là 05 bệnh nhân (xã Khánh Bình: 03 người; xã Khánh Phú: 02 người).
Để đánh giá sát thực chất công tác phòng, chống bệnh phong trên địa bàn huyện trong thời gian vừa qua, trong công tác chỉ đạo điều hành, UBND huyện đã ban hành Quyết định số 564/QĐ-UBND ngày 28/7/2020 về việc thành lập Ban Chỉ đạo loại trừ bệnh phong trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh; Kế hoạch số 1649/KH-UBND ngày 20/5/2020 về việc triển khai các hoạt động phòng, chống và loại trừ bệnh phong năm 2020 trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh và các văn bản khác chỉ đạo triển khai khác như: Công văn số 2943/UBND-VX ngày 15/9/2020 về việc chuẩn bị công tác kiểm tra công nhận loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp huyện; Công văn số 3073/UBNDVX ngày 24/9/2020 về việc chuẩn bị công tác kiểm tra, công nhận loại trừ bệnh phong quy mô cấp huyện; Công văn số 2981/UBND-VX ngày 17/9/2020 về việc tổ chức tuyên truyền giáo dục sức khỏe về phòng, chống bệnh phong trên địa bàn huyện.Ngoài ra, tại các xã: Khánh Bình, xã Khánh Phú, đã kiện toàn đầy đủ Ban Chỉ đạo chăm sóc sức khỏe nhân dân tại địa phương và phân công trách nhiệm cụ thể cho các thành viên trong Ban Chỉ đạo cấp xã. Xây dựng đầy đủ Kế hoạch triển khai các hoạt động phòng, chống và loại trừ bệnh phong tại địa phương như: Kế hoạch số 47/KH-UBND ngày 27/5/2020 của UBND xã Khánh Phú; Kế hoạch số 57/KH-UBND ngày 21/7/2020 của UBND xã Khánh Bình. Các địa phương đã xây dựng đầy đủ Kế hoạch các nội dung, tiêu chí đánh giá loại trừ bệnh phong, công nhận loại trừ bệnh phong quy mô cấp huyện theo Thông tư số 17/2013/TT-BYT ngày 06/6/2013 của Bộ Y tế.
Qua gần 4 năm thực hiện, công tác phòng, chống bệnh phong trên huyện Khánh Vĩnh đã đạt được kết quả cao, cụ thể: Không có bệnh nhân phong mới, tỷ lệ lưu hành/bệnh nhân mới đến tháng 9/2020 là: 0 %. Mạng lưới quản lý hoạt động phòng, chống bệnh phong đã triển khai hiệu quả, bền vững từ huyện đến xã, thôn, bản. Trình độ chuyên môn đội ngũ phòng, chống bệnh ngày càng được hoàn thiện, nâng cao cả về số lượng và chất lượng.
Nhằm tiếp tục duy trì kết quả nêu trên, tiến tới loại trừ bệnh phong trong cộng đồng, trong thời gian tới huyện cần phải tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục sức khỏe, nâng cao kiến thức cho các tầng lớp nhân dân về bệnh phong; duy trì các hoạt động khám phát hiện bệnh nhân ngay tại tuyến y tế cơ sở để không bỏ sót bệnh nhân mới; ngoài ra cần thực hiện các giải pháp phòng, chống bệnh phong,cụ thể như sau:
- Củng cố mạng lưới phòng, chống bệnh phong cấp huyện, xã, thôn; chính quyền, các ban ngành, đoàn thể từ cấp huyện đếncấp xã cần quan tâm đúng mức đến chương trình phòng, chống bệnh; kịp thời tổ chức khám phát hiện, quản lý, chăm sóc điều trị bệnh nhân.
- Công tác truyền thông giáo dục sức khỏe phòng, chống bệnh phong ngày càng sâu rộng trong cộng đồng;tổ chức đào tạo, đào tạo lại chuyên môn cho đội ngũ làm công tác phòng, chống bệnh cấp huyện, xã; truyền thông giáo dục sức khỏe về phòng, chống bệnh cho các cấp chính quyền, đoàn thể và người dân tại các xã có bệnh nhân phong. Có sự giúp đỡ của các ban ngành, đoàn thể, tổ chức, xã hội về học hành và việc làm của con em bệnh nhân.
- Tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong cộng đồng về bệnh phong, từng bước xóa bỏ thành kiến, không phân biệt đối xử với bệnh nhân phong. Ngoài ra, tuyên truyền nâng cao nhận thức của bệnh nhân về chăm sóc tàn tật cho bản thân như: mang giày phòng ngừa, mang găng tay khi lao động, tránh lửa và các dụng cụ nóng có khả năng gây bỏng, biết chăm sóc vết thương tại nhà. Thực hiện được điều này, đời sống của bệnh nhân phong được cải thiện: Về sinh hoạt, kinh tế, xã hội, sống hòa nhập với cộng đồng không phân biệt đối xử.
- Công tác giám sát hỗ trợ, chỉ đạo của chương trình tuyến tỉnh, huyện thường xuyên phải thường xuyên, phù hợp với tình địa phương và có sự phối hợp tích cực về chuyên môn của Bệnh viện Da Liễu tỉnh Khánh Hòa, Bệnh viện Phong - Da Liễu Trung Ương Quy Hòa với các địa phương trên địa bàn huyện.
Lãnh đạo huyện Khánh Vĩnh phát biểu tại Hội nghị Báo cáo kết quả kiểm tra, đánh giá công nhận loại trừ bệnh phong quy mô cấp huyện - ngày 23/10/202 tại huyện Khánh Vĩnh
Hà Thị Thanh Tâm