Năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, dưới sự ảnh hưởng của dịch Covid-9 và chính sách phòng chống dịch của các nước, hoạt động sản xuất kinh doanh ở một số ngành, lĩnh vực gặp nhiều khó khăn, đình trệ, người thất nghiệp, không có việc làm gia tăng, thu nhập bị giảm sút. Nước ta đã thực hiện các chính sách hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế, theo đó hoạt động sản xuất kinh doanh có bước phục hồi và chuyển biến mạnh mẽ, những yếu tố đó cũng đã ảnh hưởng đến công tác phòng chống tội phạm nói chung và tội phạm lừa đảo chiếm dụng tài sản nói riêng. Theo đánh giá của ngành công an hoạt động tội phạm lừa đảo chiếm dụng tài sản theo phương thức truyền thống giảm, song tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng không gian mạng diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn hoạt động, tinh vi, chiếm đoạt tài sản đặc biệt lớn.

          Đối với phương thức truyền thống, phổ biến là các thủ đoạn: giả danh cán bộ cơ quan nhà nước, người nhà hoặc có quan hệ với lãnh đạo cấp cao đề lừa xin việc làm, “chạy chức”,”chạy án”, xin dự án, vay vốn tổ chức cá nhân nước ngoài; Kêu gọi góp vốn đầu tư, kinh doanh hoặc nhận làm thủ tục đưa người đi du lịch, du học hoặc đi lao động, việc làm ở nước ngoài; Làm, sử dụng các loại giấy tờ, tài liệu giả liên quan đến quyền sở hữu tài sản, quyền sử dụng đất… để cầm cố, thế chấp, mua bán nhằm chiếm đoạt tài sản…

          Bên cạnh đó, hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng gia tăng mạnh mặc dù thủ đoạn không mới, song diễn ra phổ biến hơn, đa dạng về diện nạn nhân và hình thức, cách tiếp cận nạn nhân ngày càng tinh vi, gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống Nhân dân. Nổi lên là hoạt động của nhóm đối tượng người nước ngoài cấu kết với các đối tượng người Việt Nam sử dụng địa bàn của nước khác, lợi dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản dưới mô hình công ty trá hình. Các đối tượng có sự phân công, phân nhiệm vai trò cụ thể trong “công ty” với từng bộ phận khác nhau, gồm đối tượng là chủ “công ty”, bộ phận quản lý điều hành, bộ phận tìm kiếm nạn nhân chuyển tiền để chiếm đoạt, trong đó các đối tượng quản lý cấp thấp và đối tượng tiếp cận nạn nhân qua mạng xã hội là đối tượng người Việt. Các đối tượng sử dụng mạng xã hội để quảng cáo tuyển dụng lao động hoặc yêu cầu chính nhân viên của “công ty” lôi kéo bạn bè, người thân cùng tham gia. Thủ đoạn lừa đảo của nhóm này: thông qua hoạt động của các sàn đầu tư chứng khoán quốc tế, giao dịch vàng, ngoại hối, giao dịch tiền ảo, dự án bất động sản… hoặc hoạt động kinh doanh đa cấp trái phép qua mạng để quảng cáo, lôi kéo số lượng lớn người đầu tư tham gia nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt số tiền của người tham gia; Đăng tin tuyển cộng tác viên bán hành online trên các trang mạng xã hội (Zalo, Facebook, TikTok…) nhận việc làm tại nhà, không mất thời gian di chuyển, bỏ tiền tạm ứng hoặc thanh toán trước đơn hàng khoảng vài trăm ngàn để đặt hàng, sau đó nhận tiền công kèm theo lãi đơn hàng và tiền thưởng, tuy nhiên sau khi thanh toán đơn hàng và đặt hàng, nạn nhân bị chiếm đoạt số tiền tạm ứng hoặc thanh toán đơn hàng. Ngoài ra, các đối tượng còn sử dụng một số thủ đoạn lừa đảo như giả mạo các trang thông tin điện tử của cơ quan, doanh nghiệp để đánh cắp, chiếm đoạt thông tin dự liệu cá nhân của người đăng nhập nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản; hoặc chiếm đoạt quyền sử dụng sim điện thoại bằng cách gọi điện tư vấn chuyển đổi hoặc nâng cấp sim điện thoại sang mạng 4G miễn phí, từ đó chiếm đoạt mật khẩu tài khoản ngân hàng, ví điện tử, tài khoản mạng xã hội; Giả danh cơ quan Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án gọi điện qua hình thức giao dịch VoIP để ham dọa bị hại có liên quan đến các vụ án đang điều tra, yêu cầu bị hại chuyển tiền đến tài khoản do các đối tượng chỉ định hoặc yêu cầu cung cấp mã OTP để xác thực quyền chuyển tiền để kiểm tra, xác minh sau đó chiếm đoạt.

Trong 02 năm thực hiện Chỉ thị số 21/CT-TTg của thủ tướng Chính phủ, lực lượng công an toàn quốc đã phát hiện, khởi tố điều tra 5.026 vụ với 5.088 bị can về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trong đó lừa đảo theo phương thức trên không gian mạng là 1.626 vụ. Riêng tại tỉnh Khánh Hòa đã ghi nhận 403 tin ban đầu có liên quan đến hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản với tổng số tiền chiếm đoạt hớn 86 tỷ đồng.

          Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hòa, huyện Khánh Vĩnh đã chủ động triển khai các biện pháp cụ thể để tăng cường phòng ngừa, xỷ lý hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản như: tổ chức tuyên truyền, phổ biến các thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động nêu cao tinh thần cảnh giác, nắm bắt phòng tránh nguy cơ thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo; chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương, cán bộ, công chức, nghiêm cấm tham gia các hoạt động góp vốn, huy động vốn và môi giới, bao che tiếp tay cho các đối tượng lừa đảo chiểm đoạt tài sản, cho vay nặng lãi, kiên quyết sử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; chỉ đạo lực lượng công an triển khai các biện pháp nghiệp vụ để theo dõi, đấu tranh triệt phá các đường dây, băng nhóm hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn huyện, đồng thời nâng cao công tác tiếp nhận, giải quyết các tin tố giác tội phạm, tập trung điều tra, xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Trung Hưng