Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tự phê bình và phê bình là thứ "vũ khí thần diệu" để Đảng thường xuyên trong sạch, vững mạnh. Song, tại Hội nghị Trung ương 4, khóa XII vừa qua, Đảng đã nghiêm túc nhìn nhận sau nhiều năm thực hiện các nghị quyết về chỉnh đốn Đảng, cùng với những kết quả đạt được, tình trạng suy thoái trong Đảng chưa được ngăn chặn, đẩy lùi, thậm chí có dấu hiệu cho thấy còn phức tạp hơn. Một phần quan trọng là do nhiều tổ chức, cá nhân thực hiện không nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình. Nói như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, thì đây là khâu mấu chốt nhất nhưng cũng có nhiều khó khăn nhất.
Mượn tự phê bình và phê bình để... lấy lòng nhau.
Nhận định tình hình về công tác xây dựng Đảng những năm qua, Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII chỉ rõ: “Tự phê bình và phê bình nhiều nơi mang tính hình thức; vẫn còn tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm; một số cán bộ, đảng viên thiếu tự giác nhận khuyết điểm và trách nhiệm của mình trong công việc được giao”. Nhận diện những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, nghị quyết cũng nêu: “Trong tự phê bình còn giấu giếm, không dám nhận khuyết điểm; khi có khuyết điểm thì thiếu thành khẩn, không tự giác nhận kỷ luật. Trong phê bình thì nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh; lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau hoặc vu khống, bôi nhọ, chỉ trích, phê phán người khác với động cơ cá nhân không trong sáng”.
Toàn cảnh bế mạc Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.
Ảnh: TTXVN
Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ông Vũ Mão, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cho rằng: Nhận định trên của Trung ương là rất đúng với thực tế hiện nay. “Sức chiến đấu của nhiều tổ chức đảng, của cán bộ, đảng viên yếu. Tư tưởng né tránh, anh không đụng tôi, tôi không đụng anh, dễ người, dễ ta khá phổ biến. Vì tự phê bình và phê bình qua loa, hình thức, né tránh nên rất ít hiệu quả. Thực tế này cũng lý giải vì sao trong những năm qua, nhiều vụ việc tiêu cực xảy ra nhưng ít được phát hiện qua quá trình tự phê bình và phê bình ở các cấp ủy Đảng cơ sở”-ông Vũ Mão khẳng định.
Cũng về thực trạng trên, ông Nguyễn Đức Hà, Ban Tổ chức Trung ương, cho là: “Việc tự phê bình và phê bình của các tập thể và cá nhân vẫn còn tình trạng nói ưu điểm nhiều, nói khuyết điểm