CÁC DI SẢN VĂN HÓA VÀ QUAN NIỆM VỀ LUẬT TỤC CỦA NGƯỜI DÂN TỘC RAGLAI

      I. Quan niệm sống
      Người Raglai có quan niệm sống mang nhiều yếu tố tâm linh, nhưng nhìn chung đều nêu cao ý thức duy trì đậm nét bản sắc văn hóa dân tộc, giáo dục con người sống có đạo đức, có trước có sau, biết quý trọng Nhân - Lễ - Nghĩa.
     a) Gia đình (Sàc danõh)
      Gia đình người Raglai rất bình đẳng trong quan hệ gữa cha mẹ - con cái, vợ - chồng. Điều này được thể hiện trong bữa ăn của họ. Người Raglai quan niệm người ăn sau là bơc tamã canrap – ăn của thừa, ăn xái (thường chỉ đầy tớ). Do vậy, ai ăn sau, ăn thừa, ăn xái thì sẽ phải nãu dòq hulút uràc – phải đi ở đợ cho người ta. Mà một khi đã nãu dòq hulút uràc – đi ở đợ, làm tớ cho nhà người thì nhà mình rách nát nên họ có tục kiêng cữ: Khi đến bữa cơm nếu có mặt ở nhà thì không ai được ăn sau.
     b) Làng và tổ chức làng (Plơi)
     Nhiều nhà họp thành xóm, nhiều xóm họp thành làng (plơi) là đơn vị cơ sở của xã hội. Tuy chế độ Mẫu hệ được duy trì qua nhiều đời trong dòng tộc, người phụ nữ quyết định các công việc trong gia đình song việc quản lý điều hành công việc của làng thường nam giới, gồm: Chủ Làng, Chủ Núi và Chủ Xử việc.
Đây là những người nổi trội, những người được coi là mẫu mực trong gia đình, nuôi nấng dạy dỗ con cái mạnh khỏe, lao động sản xuất giỏi giang, những người gương mẫu gìn giữ phong tục tập quán, có hiểu biết, giao thiệp rộng được bà con xóm làng nể trọng.

             Các già làng đang thảo luận
     c) Kinh tế (Vrĩaq caya ngãn)
      Nguồn lương thực và thực phẩm chính của người Raglai dựa hoàn toàn vào sản xuất nương rẫy và một ít ruộng nước, bắp, lúa là lương thực chính, sau đó bo bo, cao lương, các loại khoai, đậu đỗ cùng nhiều loại rau quả khác. Điều đáng nói là người Raglai không du canh du cư mà chỉ luân canh trên những đám rẫy của mình đã có, gồm rẫy mới phát (rẫy hổi, rẫy vừa bỏ vài ba năm) và rẫy cũ đã bỏ 8 - 9 năm đã thành rừng. Khi canh tác trên rẫy mới vài ba năm, đất đã bạc màu, chủ rẫy bỏ cho đất nghỉ để quay lại rẫy c